Klasyczna zapiekanka ziemniaczana z serem to sycące, kremowe danie pieczone warstwami cienko pokrojonych ziemniaków, aromatycznego sosu beszamelowego i obfitej ilości żółtego sera. Wywodzi się z kuchni domowej Europy Środkowej jako prosty sposób na wykorzystanie ziemniaków i nabiału; świetnie sprawdza się jako danie główne podane na gorąco. Ma kremową konsystencję w środku i złocistą, lekko chrupiącą skorupkę sera na wierzchu — kontrast tekstur i bogactwo smaku sprawiają, że to idealne danie na Sylwestra 2025, kiedy szukamy komfortowego, łatwego do podania posiłku dla większej grupy. Podawać z lekką zieloną sałatą lub kiszonkami, dekorować świeżą natką pietruszki.
💡 Kliknij na składnik aby oznaczyć jako użyty
Nagrzej piekarnik do 200°C (tryb pieczenia górno-dolny) lub 180°C (termoobieg). Dzięki temu piekarnik będzie gotowy zaraz po ułożeniu zapiekanki i zapewni równomierne pieczenie.
Obierz ziemniaki i opłucz je pod bieżącą wodą. Osusz papierowym ręcznikiem. Pokrój ziemniaki na bardzo cienkie plasterki o grubości 2–3 mm: najlepsza metoda to mandolina ustawiona na 2–3 mm. Jeśli nie masz mandoliny, użyj bardzo ostrego noża i kroj deski do krojenia — trzymaj ziemniaka palcami zgiętymi w 'kota' i rób równomierne ruchy.
Posiekaj cebulę w drobną kostkę (jak do podsmażenia) i drobno posiekaj czosnek. Rozgrzej patelnię na średnim ogniu, wlej olej rzepakowy (15 g) i dodaj cebulę. Smaż 3–4 minuty, mieszając, aż cebula stanie się szklista i delikatnie złota. Dodaj czosnek i smaż dodatkowe 30–45 sekund — aż zacznie pachnieć (uważaj, by go nie przypalić). Odstaw z ognia.
Przygotuj sos beszamelowy: w średnim rondlu na średnim ogniu rozpuść masło (30 g). Gdy się rozpuści i zacznie lekko pienić, dodaj mąkę (30 g) i mieszaj trzepaczką przez 1–2 minuty, aby pozbyć się smaku surowej mąki — powstanie jasnobrązowa, gładka zasmażka (roux).
Do roux dolewaj stopniowo mleko (300 ml) i śmietankę (200 ml) — najpierw wlej około 50 ml i energicznie wymieszaj trzepaczką, aby rozprowadzić mąkę bez grudek. Następnie dolewaj resztę płynów cienkim strumieniem, cały czas mieszając. Doprowadź do delikatnego wrzenia, zmniejsz ogień i gotuj 3–5 minut, aż sos zgęstnieje do konsystencji śmietany 18–30% (powinien oblepić łyżkę).
Dodaj do gorącego sosu podsmażoną cebulę i czosnek, wymieszaj. Dopraw musztardą (20 g), solą (ok. 6 g), pieprzem (ok. 2 g) i świeżo startą gałką muszkatołową (szczypta). Spróbuj sosu — powinien być kremowy i lekko pikantny od musztardy; delikatnie skoryguj sól lub pieprz według smaku.
Przygotuj naczynie do zapiekania (najlepiej ceramiczne lub żaroodporne o wymiarach ok. 20×30 cm, pojemność ~2–3 l). Natłuść dno i boki cienką warstwą masła lub oleju. Ułóż pierwszą warstwę plasterków ziemniaków tak, aby lekko na siebie zachodziły (jak dachówka). Posyp lekko solą i pieprzem na poszczególne warstwy — nie przesadzaj, bo ser jest słony.
Wylej część gorącego sosu beszamelowego na pierwszą warstwę ziemniaków (ok. 1/3 sosu), następnie posyp cienką warstwą startego sera (zostaw około 100 g na wierzch). Kontynuuj warstwowanie: ziemniaki → sos → ser, aż zużyjesz składniki. Górna warstwa powinna być plastrami ziemniaków pokryta sosem i obsypana resztą sera.
Przykryj naczynie folią aluminiową lub pokrywką i piecz w nagrzanym piekarniku przez 40 minut. Po tym czasie zdejmij folię i piecz dalej 12–18 minut, aż wierzch będzie bulgotał, a ser się zarumieni na złoto. Sprawdź miękkość ziemniaków — włóż ostry nóż lub wykałaczkę w środek; powinien przechodzić bez oporu.
Po upieczeniu odstaw zapiekankę na 8–10 minut, aby sos lekko stężał i krojenie przebiegało estetycznie. Przed podaniem posyp posiekaną natką pietruszki (opcjonalnie). Pokrój na porcje za pomocą szerokiej łopatki i podawaj na ciepło.
Dodatkowo można wzbogacić zapiekankę o cienkie plastry bekonu podsmażone z cebulą, lub dodać cienko pokrojone warstwy pieczarek podsmażonych na maśle przed miksowaniem z sosem — wtedy zapiekanka będzie bardziej mięsna. Jeśli chcesz wersji lżejszej, zmniejsz ilość śmietanki, zwiększ mleko.
Zapiekanki ziemniaczane mają długą historię w kuchniach chłopskich Europy, gdzie ziemniaki były łatwo dostępne i służyły jako baza do sycących dań z dodatkiem sera i mleka. W wersjach francuskich znane są jako gratin dauphinois (bez sera) lub gratin savoyard.
Podawaj zapiekankę jako danie główne z lekką sałatą z cytrynowym dressingiem lub ogórkami kiszonymi. Dla urozmaicenia dodaj łyżkę kwaśnej śmietany albo pikantny sos chrzanowy na boku. Krojąc porcje, użyj szerokiej łopatki - zapobiega to rozpadaniu warstw.
Przechowuj w lodówce w szczelnym pojemniku do 2–3 dni. Do podgrzewania: wstaw porcję przykrytą do piekarnika nagrzanego do 170°C na 12–15 minut lub do mikrofali na 2–3 minuty, aż będzie gorąca w środku. Nie zaleca się długiego mrożenia zapiekanki z kremowym sosem (może zmienić konsystencję), ale można zamrozić surowo ułożone warstwy bez sera do 1 miesiąca, a potem piec nieco dłużej.
Po zatwierdzeniu przez moderatora otrzymasz 10 punktów doświadczenia.
Nikt jeszcze nie dodał zdjęcia. Bądź pierwszy!
Dania główne to serce każdego posiłku - sycące, smaczne i pełne składników odżywczych. Mięsa: wołowina, wieprzowina, drób i jagnięcina w różnych wersjach. Ryby i owoce morza: pieczone, smażone, grillowane i duszone. Dania wegetariańskie: tofu, tempeh, rośliny strączkowe jako główne białko. Zapiek...
Zobacz wszystkie przepisy z tej kategoriiKuchnia wegetariańska to bogactwo smaków bez mięsa - zdrowa, kolorowa i sycąca. Białko roślinne: soczewica, ciecierzyca, fasola, groszek i soja w głównej roli. Sery i nabiał: feta, halloumi, ricotta i mascarpone w daniach głównych. Jajka w różnych wersjach: omlety, frittata, shakshuka i jajka po ...
Zobacz wszystkie przepisy z tej kategoriiDania na wyjątkowe okazje to kulinarne arcydzieła na urodziny, rocznice i święta. Stek wołowy z grilla z masłem ziołowym - restauracyjna jakość w domu. Polędwica Wellington - wołowina w cieście francuskim z duxelles. Kaczka pieczona z jabłkami - tradycja świąteczna w nowym wydaniu. Łosoś na różow...
Zobacz wszystkie przepisy z tej kategorii
Komentarze (0)
Bądź pierwszy który skomentuje ten przepis!
Dodaj komentarz